Hiện nay, vì lợi nhuận trước mắt một số người nông dân đã phun thuốc trừ sâu, thuốc kích thích tăng trưởng, hóa chất... vượt mức cho phép cho rau xanh.
Nói về rau nhiễm hóa chất, PGS Trần Hồng Côn – Giảng viên khoa Hóa học trường Đại học tự nhiên Hà Nội cho biết rau xanh, các loại củ quả bị phun hóa chất rất nhiều. Hiện nay, có hai loại hóa chất để người dân sử dụng diệt trừ sâu. Đó là loại hóa chất phun trên bề mặt của rau, củ để diệt con sâu đang sống trên lá rau hoặc quả; Loại thuốc thứ 2 là loại thuốc ngấm vào trong lá rau. Con sâu ăn phải lá rau này sẽ chết và người ăn phải lá rau này sẽ ngộ độc cấp tính hoặc ngộ độc trường diễn.
PGS Côn cho biết các loại hóa chất này đều có thời gian phân hủy, bán phân hủy. Nếu người nông dân sử dụng các loại theo đúng khuyến cáo của nhà sản xuất thì rau sẽ không ngậm hóa chất nhiều như hiện nay. Tuy nhiên, theo PGS Thịnh, đại đa người ta gian lận thương mại rau vừa phun đã hái đem bán cho người sử dụng.
Cách loại bỏ tồn dư của thuốc bảo vệ thực vật, PGS Côn cho biết nên ngâm trong nước sạch, không được cho muối vì theo tính chất hóa học muối vào khiến các chất vô cơ lâu tan hơn trong nước. Các loại rau có lá không thể rửa bằng xà phòng thì có thể rửa dưới vòi nước sạch để rửa trôi rau.
Còn với các loại củ quả, người tiêu dùng có thể rửa bằng xà phòng chuyên dụng cho rửa hoa quả vì xà phòng tẩy rửa hóa chất tồn dư rất tốt. Các loại quả dưa chuột, quả táo, quả lê đều rửa được. Sau khi rửa sạch bằng xà phòng, người dùng rửa lại thêm bằng nước bình thường để hết mùi xà phòng còn đọng trên hoa quả.
Dưới đây là những loại rau củ mùa hè "tắm" nhiều hóa chất nhất:
Rau muống
Rau muống là loại rau dễ bị nhiễm hóa chất nhất. Khi dùng quá nhiều đạm hoặc phân bón lá thì thân rau thường to hơn bình thường, rau giòn, lá màu xanh đen. Khi luộc rau, nước luộc khi nóng có màu xanh nhạt, khi nguội nước biến thành màu xanh đen và có vẩn kết tủa đen. Những loại rau này khi ăn có mùi hắc và có vị chát.
Vì vậy, khi chọn mua bạn không nên chọn rau muống có lá và thân to bất thường, rau vươn quá dài, cọng quá to, bẻ thấy giòn, lá xanh sẫm. Thay vào đó bạn nên chọn rau ngọn nhỏ, nhìn hơi cứng nhưng ăn lại rất giòn, ngon và an toàn. Mặt khác, khi ngắt cuống thấy có nhựa loang giữa 2 phần thân.
Rau cải
Rau cải mọng nước, nhiều dinh dưỡng nên thu hút nhiều sâu bọ cắn phá. Vì vậy, các chủ vườn thường tăng cường phun thuốc trừ sâu, phân đạm cho rau vào khoảng thời gian trước khi thu hoạch. Điều này khiến cho dư lượng phân bón, thuốc trừ sâu không có đủ thời gian để phân hủy, khi rau đưa vào chế biến món ăn sẽ rất nguy hiểm cho sức khỏe.
Khi bạn cầm trên tay bó cải non mơn mởn, lá xanh ngắt, không dấu vết của sâu bọ và phần thân chắc mập, đều tăm tắp, thì đó chính là rau cải được bón nhiều phân đạm nitrat. Ngoài ra, loại rau cải này khi luộc lên nước sẽ có màu xanh đen.
Các loại đậu
Thông thường tất cả các loại đậu như cove, đậu đũa... đều rất nhiều sâu. Nếu là đậu sạch và không bị bón quá nhiều đạm thì sẽ có cuống màu xanh tươi, thân mềm, quả vừa phải, không quá dài, không quá lớn hay quá nhỏ. Qủa không có nhiều lông tơ và không bóng láng, đặc biệt nhiều quả còn có vết sâu.
Ngược lại, nếu bề ngoài quả đậu bóng, ít lông tơ là do người trồng đã bón nhiều đạm hoặc phun quá nhiều phân bón lá. Nếu quả đậu không có vết sâu bệnh là do người trồng đã phun quá nhiều thuốc trừ sâu bệnh và không đảm bảo thời gian cách ly.
Dưa chuột
Cùng với các loại đậu, dưa chuột (dưa leo) là một trong những loại rau 'ngấm' nhiều hóa chất nhất, nhiều nông dân cách 3-4 ngày lại phun thuốc trừ sâu một lần, để quả đẹp, chỉ cần phun thuốc kích thích trước khi hái 1 ngày.
Vỏ dưa mỏng nên các hóa chất dễ ngấm qua vỏ, gây ngộ độc ngay cả khi đã gọt vỏ. Do đó để lựa dưa sạch, không nên chọn những quả thon đều, xanh đậm bắt mắt. Dưa chuột sạch và ngon nhất là loại có màu xanh trắng (không quá non hay úa vàng), không có vết thâm hay ố vàng, vỏ nhẵn mịn, cầm vào thấy chắc tay, bên ngoài có những mấu nhỏ nổi lên.
Giá đỗ
Giá đỗ không an toàn dễ phân biệt bằng mắt thường vì cọng giá tròn lẳn, thân trắng phau, ít rễ
Nếu giá đỗ ủ bằng phương pháp truyền thống thường không mập, thân dài, rễ dài, thân rễ có rễ phụ mọc ra.
Trái lại nếu cọng giá tròn lẳn, thân trắng phau, ít rễ chị em hạn chế mua về sử dụng vì chúng được sản xuất từ một công nghệ vô cùng kinh dị. Khi hạt đỗ nảy mầm, người sản xuất đã dùng phân bón lá trộn với các loại thuốc trừ sâu có pha loãng, tưới lên mầm giá rồi ủ kín lại. Loại thuốc này giúp giá đỗ nảy mầm và phát triển nhanh. Khi xào, giá sẽ tiết ra thứ nước đục ngầu.
Mướp đắng
Khi mua, tốt nhất bạn nên tìm những quả mướp đắng nhỏ, dài, hoặc kích thước vừa phải, trên thân có nhiều sớ gân nhỏ li ti. Quả mướp đắng to, màu xanh đậm, mướt, thân phình to, láng bóng nhưng sớ gân bóng loáng là những quả lạm dụng hóa chất làm tươi.
Cà chua
Ngoài chuyện bị phun thuốc trừ sâu, cà chua có thể bị ngấm một lần hóa chất khác nữa là thuốc làm chín.
Để chọn cà chua chín tự nhiên, an toàn, tránh mua khi thấy quả lấm tấm đốm trắng do lượng thuốc trừ sâu, thuốc kích thích còn đọng lại. Nên chọn quả chín đều, cuống còn tươi, dính chắc vào, khi nắn tay thấy hơi mềm, bổ cà chua hạt màu trắng vàng chứ không xanh, ruột chín đỏ.
Cà chua chín tự nhiên khi nấu sẽ có mùi thơm, mau nhừ hơn cà chua giấm thuốc.
Rau ngót
Nên chọn rau ngót có lá mỏng nhưng cứng. Tuyệt đối không nên mua lá rau ngót dày mềm, hoặc lá xoăn lại, bất thường.
Tránh mua rau có màu xanh sẫm, lá quá non, không có lá nào bị sâu đục lá.
Với rau ngót tươi ngon, khi nấu canh, màu nước xanh nhạt và trong, không có màu sắc bất thường. Nếu nước canh rau ngót trở thành màu đen hoặc bị vẩn đục, có nhiều nhớt, nổi váng xung quanh thành nồi thì tuyệt đối không nên ăn vì đó là rau ngót dư thuốc trừ sâu.
Khi chế biến, nếu có vị ngai ngái, quá nồng xen lẫn mùi hắc thì đấy là rau ngót đã bị nhiễm chất độc hại, tuyệt đối không được sử dụng.
Rau bí
Rau bí là món ăn dân gian quen thuộc nhưng ngày nay vẫn được phun nhiều phân và thuốc trong sản xuất nông nghiệp.
Để rau bí vươn dài bắt mắt, người trồng thường bón thật nhiều đạm và phun thuốc kích lá. Rau bí an toàn thường có khoảng cách giữa các đốt không quá xa, thân cứng, lá xanh đậm, dày, nhiều lông tơ. Ngược lại rau bí lá mềm, mỏng, tay cuốn mập và ngắn, ít lông tơ, ngọn bí màu xanh nhạt, lá màu xanh đen, khoảng cách các đốt dài... là những loại rau bí bón thừa đạm, phun nhiều phân bón lá và chưa đủ thời gian cách ly thì bạn không nên mua.
Để đảm bảo sức khỏe cho chính bạn và cả gia đình cần lưu ý những điều sau
Nguyên tắc chung, nên ăn rau đúng vụ, không mua rau dập nát, rau dính bụi nhỏ li ti, rau phổng phao và đậm màu hơn bình thường, rau quá mướt. Nếu tồn dư lượng thuốc trừ sâu lớn, khi luộc lên rau vẫn có mùi lạ thì nên bỏ.
Khi rửa rau, nếu thấy nổi nhiều bong bóng, rau có thể nhiễm nước rửa bát hoặc chất tẩy rửa.
Với các loại rau, sau khi mua về bạn nên cắt bỏ phần gốc, tách rời từng lá, nhặt bỏ lá sâu. Sau đó, ngâm rau vào nước hòa muối hoặc nước hòa thuốc tím khoảng 15 phút rồi rửa kỹ từng lá dưới vòi nước chảy vài lần trước khi đưa vào chế biến
Phương pháp này tuy đơn giản nhưng có thể làm sạch phần lớn thuốc trừ sâu, phân bón bám trên rau, nhất là ở các kẽ lá. Ngoài ra, nó còn giúp làm sạch được trứng giun, sán và các chất bẩn bám trên rau.
Nói về rau nhiễm hóa chất, PGS Trần Hồng Côn – Giảng viên khoa Hóa học trường Đại học tự nhiên Hà Nội cho biết rau xanh, các loại củ quả bị phun hóa chất rất nhiều. Hiện nay, có hai loại hóa chất để người dân sử dụng diệt trừ sâu. Đó là loại hóa chất phun trên bề mặt của rau, củ để diệt con sâu đang sống trên lá rau hoặc quả; Loại thuốc thứ 2 là loại thuốc ngấm vào trong lá rau. Con sâu ăn phải lá rau này sẽ chết và người ăn phải lá rau này sẽ ngộ độc cấp tính hoặc ngộ độc trường diễn.
Cải là một trong những loại rau được phun nhiều thuốc trừ sâu nhất
Cách loại bỏ tồn dư của thuốc bảo vệ thực vật, PGS Côn cho biết nên ngâm trong nước sạch, không được cho muối vì theo tính chất hóa học muối vào khiến các chất vô cơ lâu tan hơn trong nước. Các loại rau có lá không thể rửa bằng xà phòng thì có thể rửa dưới vòi nước sạch để rửa trôi rau.
Còn với các loại củ quả, người tiêu dùng có thể rửa bằng xà phòng chuyên dụng cho rửa hoa quả vì xà phòng tẩy rửa hóa chất tồn dư rất tốt. Các loại quả dưa chuột, quả táo, quả lê đều rửa được. Sau khi rửa sạch bằng xà phòng, người dùng rửa lại thêm bằng nước bình thường để hết mùi xà phòng còn đọng trên hoa quả.
Dưới đây là những loại rau củ mùa hè "tắm" nhiều hóa chất nhất:
Rau muống
Rau muống là loại rau dễ bị nhiễm hóa chất nhất. Khi dùng quá nhiều đạm hoặc phân bón lá thì thân rau thường to hơn bình thường, rau giòn, lá màu xanh đen. Khi luộc rau, nước luộc khi nóng có màu xanh nhạt, khi nguội nước biến thành màu xanh đen và có vẩn kết tủa đen. Những loại rau này khi ăn có mùi hắc và có vị chát.
Vì vậy, khi chọn mua bạn không nên chọn rau muống có lá và thân to bất thường, rau vươn quá dài, cọng quá to, bẻ thấy giòn, lá xanh sẫm. Thay vào đó bạn nên chọn rau ngọn nhỏ, nhìn hơi cứng nhưng ăn lại rất giòn, ngon và an toàn. Mặt khác, khi ngắt cuống thấy có nhựa loang giữa 2 phần thân.
Rau cải
Rau cải mọng nước, nhiều dinh dưỡng nên thu hút nhiều sâu bọ cắn phá. Vì vậy, các chủ vườn thường tăng cường phun thuốc trừ sâu, phân đạm cho rau vào khoảng thời gian trước khi thu hoạch. Điều này khiến cho dư lượng phân bón, thuốc trừ sâu không có đủ thời gian để phân hủy, khi rau đưa vào chế biến món ăn sẽ rất nguy hiểm cho sức khỏe.
Khi bạn cầm trên tay bó cải non mơn mởn, lá xanh ngắt, không dấu vết của sâu bọ và phần thân chắc mập, đều tăm tắp, thì đó chính là rau cải được bón nhiều phân đạm nitrat. Ngoài ra, loại rau cải này khi luộc lên nước sẽ có màu xanh đen.
Các loại đậu
Thông thường tất cả các loại đậu như cove, đậu đũa... đều rất nhiều sâu. Nếu là đậu sạch và không bị bón quá nhiều đạm thì sẽ có cuống màu xanh tươi, thân mềm, quả vừa phải, không quá dài, không quá lớn hay quá nhỏ. Qủa không có nhiều lông tơ và không bóng láng, đặc biệt nhiều quả còn có vết sâu.
Ngược lại, nếu bề ngoài quả đậu bóng, ít lông tơ là do người trồng đã bón nhiều đạm hoặc phun quá nhiều phân bón lá. Nếu quả đậu không có vết sâu bệnh là do người trồng đã phun quá nhiều thuốc trừ sâu bệnh và không đảm bảo thời gian cách ly.
Dưa chuột
Cùng với các loại đậu, dưa chuột (dưa leo) là một trong những loại rau 'ngấm' nhiều hóa chất nhất, nhiều nông dân cách 3-4 ngày lại phun thuốc trừ sâu một lần, để quả đẹp, chỉ cần phun thuốc kích thích trước khi hái 1 ngày.
Vỏ dưa mỏng nên các hóa chất dễ ngấm qua vỏ, gây ngộ độc ngay cả khi đã gọt vỏ. Do đó để lựa dưa sạch, không nên chọn những quả thon đều, xanh đậm bắt mắt. Dưa chuột sạch và ngon nhất là loại có màu xanh trắng (không quá non hay úa vàng), không có vết thâm hay ố vàng, vỏ nhẵn mịn, cầm vào thấy chắc tay, bên ngoài có những mấu nhỏ nổi lên.
Giá đỗ
Giá đỗ không an toàn dễ phân biệt bằng mắt thường vì cọng giá tròn lẳn, thân trắng phau, ít rễ
Nếu giá đỗ ủ bằng phương pháp truyền thống thường không mập, thân dài, rễ dài, thân rễ có rễ phụ mọc ra.
Trái lại nếu cọng giá tròn lẳn, thân trắng phau, ít rễ chị em hạn chế mua về sử dụng vì chúng được sản xuất từ một công nghệ vô cùng kinh dị. Khi hạt đỗ nảy mầm, người sản xuất đã dùng phân bón lá trộn với các loại thuốc trừ sâu có pha loãng, tưới lên mầm giá rồi ủ kín lại. Loại thuốc này giúp giá đỗ nảy mầm và phát triển nhanh. Khi xào, giá sẽ tiết ra thứ nước đục ngầu.
Mướp đắng
Khi mua, tốt nhất bạn nên tìm những quả mướp đắng nhỏ, dài, hoặc kích thước vừa phải, trên thân có nhiều sớ gân nhỏ li ti. Quả mướp đắng to, màu xanh đậm, mướt, thân phình to, láng bóng nhưng sớ gân bóng loáng là những quả lạm dụng hóa chất làm tươi.
Cà chua
Ngoài chuyện bị phun thuốc trừ sâu, cà chua có thể bị ngấm một lần hóa chất khác nữa là thuốc làm chín.
Để chọn cà chua chín tự nhiên, an toàn, tránh mua khi thấy quả lấm tấm đốm trắng do lượng thuốc trừ sâu, thuốc kích thích còn đọng lại. Nên chọn quả chín đều, cuống còn tươi, dính chắc vào, khi nắn tay thấy hơi mềm, bổ cà chua hạt màu trắng vàng chứ không xanh, ruột chín đỏ.
Cà chua chín tự nhiên khi nấu sẽ có mùi thơm, mau nhừ hơn cà chua giấm thuốc.
Rau ngót
Nên chọn rau ngót có lá mỏng nhưng cứng. Tuyệt đối không nên mua lá rau ngót dày mềm, hoặc lá xoăn lại, bất thường.
Tránh mua rau có màu xanh sẫm, lá quá non, không có lá nào bị sâu đục lá.
Với rau ngót tươi ngon, khi nấu canh, màu nước xanh nhạt và trong, không có màu sắc bất thường. Nếu nước canh rau ngót trở thành màu đen hoặc bị vẩn đục, có nhiều nhớt, nổi váng xung quanh thành nồi thì tuyệt đối không nên ăn vì đó là rau ngót dư thuốc trừ sâu.
Khi chế biến, nếu có vị ngai ngái, quá nồng xen lẫn mùi hắc thì đấy là rau ngót đã bị nhiễm chất độc hại, tuyệt đối không được sử dụng.
Rau bí
Rau bí là món ăn dân gian quen thuộc nhưng ngày nay vẫn được phun nhiều phân và thuốc trong sản xuất nông nghiệp.
Để rau bí vươn dài bắt mắt, người trồng thường bón thật nhiều đạm và phun thuốc kích lá. Rau bí an toàn thường có khoảng cách giữa các đốt không quá xa, thân cứng, lá xanh đậm, dày, nhiều lông tơ. Ngược lại rau bí lá mềm, mỏng, tay cuốn mập và ngắn, ít lông tơ, ngọn bí màu xanh nhạt, lá màu xanh đen, khoảng cách các đốt dài... là những loại rau bí bón thừa đạm, phun nhiều phân bón lá và chưa đủ thời gian cách ly thì bạn không nên mua.
Để đảm bảo sức khỏe cho chính bạn và cả gia đình cần lưu ý những điều sau
Nguyên tắc chung, nên ăn rau đúng vụ, không mua rau dập nát, rau dính bụi nhỏ li ti, rau phổng phao và đậm màu hơn bình thường, rau quá mướt. Nếu tồn dư lượng thuốc trừ sâu lớn, khi luộc lên rau vẫn có mùi lạ thì nên bỏ.
Khi rửa rau, nếu thấy nổi nhiều bong bóng, rau có thể nhiễm nước rửa bát hoặc chất tẩy rửa.
Với các loại rau, sau khi mua về bạn nên cắt bỏ phần gốc, tách rời từng lá, nhặt bỏ lá sâu. Sau đó, ngâm rau vào nước hòa muối hoặc nước hòa thuốc tím khoảng 15 phút rồi rửa kỹ từng lá dưới vòi nước chảy vài lần trước khi đưa vào chế biến
Phương pháp này tuy đơn giản nhưng có thể làm sạch phần lớn thuốc trừ sâu, phân bón bám trên rau, nhất là ở các kẽ lá. Ngoài ra, nó còn giúp làm sạch được trứng giun, sán và các chất bẩn bám trên rau.
